محاسبه دبی

چهار روش برای محاسبه دبی هوای تازه

دبی هوای تازه

در این بخش چهار روش مورد استفاده جهت تعیین دبی هوای تازه معرفی می شوند. هر چهار روش بر اساس کاهش آلودگی های موجود در هوای محیط تدوین شده اند. این فضا می تواند به اشکال گوناگون توصیف شود: حجم فضا، مساحت فضا و یا تعداد افراد ساکن. این روش ها عبارتند از:

  1. محاسبه دبی هوای تازه بر حسب تعداد دفعات تعویض هوا در ساعت
  2. محاسبه دبی هوای تازه بر اساس مساحت فضا
  3. محاسبه دبی هوای تازه بر حسب تعداد افراد
  4. محاسبه دبی هوای تازه با در نظر گرفتن حداقل سرعت هوا

هر یک از چهار روش بالا بسته به کاربرد در شرایط خاص و معین به کار می روند. در ادامه به معرفی و چگونگی به کارگیری این روش ها می پردازیم.

۱.محاسبه دبی هوای تازه مورد نیاز بر حسب تعداد دفعات تعویض هوا در ساعت 

 

این روش به عنوان ساده ترین و در عین حال پر کاربردترین روش محاسبه حجم هوای تازه مورد نیاز به کار می رود. در این روش برای فضاهای مختلف با کاربردهای متفاوت تعداد دفعات معین تعویض هوا در هر ساعت پیشنهاد می شود. این مقادیر در جدول ۱ آورده شده اند. در این روش جهت محاسبه دبی مورد نیاز از رابطه زیر استفاده می شود:

Q = V × n

که در آن

  • Q دبی هوای تازه بر حسب m۳ / h
  • V حجم فضای مورد نیاز بر حسب m۳
  • n تعداد دفعات تعویض هوا در هر ساعت

لازم به ذکر است که جهت تبدیل واحد دبی هوای تازه (Q) می توان از رابطه زیر استفاده نمود:

۱/۷× دبی بر حسب CFM = دبی بر حسب متر مکعب در ساعت

محیط و کاربری مورد نظر دفعات تعویض هوا در ساعت محیط و کاربری مورد نظر دفعات تعویض هوا در ساعت
سالن غذاخوری هتل ۵ آرایشگاه زنانه و مردانه ۱۰ – ۶
سالن کنفرانس ۱۵ – ۸ آشپزخانه ۶۰ – ۱۵
سرویس های بهداشتی عمومی ۸۰ – ۲۰ اتاق کامپیوتر ۲۰ – ۱۵
غذاخوری ۱۵ – ۱۲ اتاق کار ۴
فروشگاه بزرگ ۸ – ۵ استخر عمومی ۳۰ – ۲۰
فروشگاه کفش و لباس ۸ – ۶ انبار ۲
کارخانه با ماشین آلات غیر آلاینده ۲-۴ ایستگاه آتش نشانی ۱۰ – ۴
کارخانه با ماشین آلات تولید کننده بخار و رطوبت ۲-۴ بانک ۱۰ – ۴
کارخانه تولید منسوجات ۴ پست برق ۱۰-۴
کارخانه کاغذسازی ۲۰ – ۱۵ تعمیرگاه اتومبیل ۳۰ – ۲۰
کارگاه ماشین ابزار ۵-۱۰ جواهرفروشی ۶-۱۰
کتابخانه عمومی ۴ چایخانه ۱۵ – ۱۲
کلاس مدرسه ۲-۸ خشکشویی ۲۵ – ۱۰
کلینیک پزشکی ۲-۴ داروخانه ۶-۱۰
مرغداری ۵-۱۰ دفاتر پست ۱۰ – ۴
مرکز پلیس ۴-۱۰ رستوران ۸-۱۲
مساجد ۱۵ – ۸ سالن ورزشی ۳۰ – ۲۰
موزه ۱۵ – ۱۲ سالن انتظار عمومی ۲
موتورخانه ۲۰ – ۱۵ سالن تئاتر و سینما ۱۵ –  ۸
نانوایی و سالن پخت قنادی ۴۰ – ۲۰ سالن تولید ۵۰ – ۱۰
نجاری ۵ سالن ریخته گری ۴۰ – ۱۵

 

۲.محاسبه دبی هوای تازه بر اساس مساحت فضا

این روش جهت تهویه سالن های کنفرانس، کلاس های بزرگ، آمفی تئاترها و … که جمعیت زیادی را در خود جای می دهند به کار می رود. نحوه محاسبه دبی مورد نیاز در این روش به صورت زیر می باشد:

دبی هوای تازه به ازای هر فوت مربع × A  = Q

که در آن :

  • Q بر حسب CFM می باشد.
  • A مساحت محل مورد نظر و بر حسب ft۲ می باشد.
  • مقادیر پیشنهادی دبی هوای تازه به ازای هر فوت مربع در جدول ۲ آورده شده است.
محیط مورد نظر دبی پیشنهادی در هر فوت مربع(CFM / ft۲ )
استخر عمومی ۰.۵
آشپزخانه رستوران ۳
انبار ۱
تاریکخانه عکاسی ۰.۵
تعمیرگاه اتومبیل ۱.۵
سالن غذاخوری رستوران ۲
سالن کنفرانس ۲
سرویس های بهداشتی عمومی ۲
فروشگاه خرده فروشی ۰.۳
کلاس ۲

 

توجه شود که این مقادیر دبی بدون در نظر گرفتن ارتفاع سقف محاسبه شده است. معمولا در این روش ارتفاع سقف حداکثر ۲/۷ متر در نظر گرفته می شود. درصورتی که ارتفاع بالاتری مد نظر باشد می بایست ضریب تصحیح در محاسبات به کار گرفته شود.

۳. محاسبه دبی هوای تازه بر حسب تعداد نفرات

این روش نیز مانند روش قبل اغلب جهت محاسبات مربوط به فضاهای بزرگ مانند سالن های کنفرانس و … که جمعیت زیادی را در خود جای می دهند به کار می رود. با این حال جهت محاسبات تهویه فضاهای کوچک با افراد کم مانند اتاق های عمل و یا منازل مسکونی نیز مورد استفاده قرار می گیرد. جهت محاسبه دبی هوای تازه مورد نیاز در این روش از رابطه زیر استفاده می شود:

دبی هوای تازه بر حسب هر نفر × تعداد افراد = Q

مانند روابط قبل Q بر حسب CFM می باشد و همچنین مقادیر دبی به ازای هر نفر در جدول ۳ آورده شده است. البته این عدد بنابر میزان فعالیت افراد در محیط می تواند متفاوت باشد.

محیط و کاربری مورد نظر حداقل دبی هوای تازه (CFM) برای هر نفر
آزمایشگاه ۲۰
اتاق بیمارستان ۲۵
رستوران ۲۰
سالن کنفرانس ۱۵
سرویس بهداشتی عمومی ۵۰
فروشگاه بزرگ ۱۵
کتابخانه ۱۵
کلاس ۱۵
مساجد ۱۵
منزل مسکونی ۱۵

۴ . محاسبه دبی هوای تازه با در نظر گرفتن حداقل سرعت هوا

این روش برای تهویه مکان ها و هودهایی که هوای آنها دارای گازهای سمی و مضر است به کار می رود. در این روش ساختمان یا فضای مورد نظر به صورت یک کانال مستطیلی شکل در نظر گرفته می شود که مقطع آن برابر است با عرض ساختمان (W) در ارتفاع (H) . در نظر گرفتن موقعیت دریچه های ورود و خروج هوا به این فضاها در کارکرد سیستم تاثیر به سزایی دارد.

هوای مورد نیاز تهویه از طریق این کانال با سرعتی بین fpm 150 تا fpm  ۲۵۰ جریان می یابد. اگرچه این اعداد به عنوان سرعت اعداد کوچکی هستند، اما باید توجه داشت که حجم هوای انتقالی به دلیل ابعاد بزرگ کانال، زیاد است. در ادامه روش محاسبه دبی مورد نیاز آورده شده است:

سرعت هوا (V) × ارتفاع ساختمان (H) × عرض ساختمان (W = (Q

برای ساختمان های با طول کمتر از ft 100 سرعت هوا برابر با fpm 150، طول بین ft 100 تا ft 200 سرعت هوا fpm 200 و بیش از ft 200 سرعت هوا fpm 250 در نظر گرفته می شود. مثلا آزمایشگاهی به عرض ft 25، طول ft 40 و ارتفاع ft 10 در نظر بگیرید که حجم بالایی از گازهای سمی در آن وجود دارد. دبی مورد نیاز تهویه این آزمایشگاه به صورت زیر محاسبه می شود:

سطح مقطع ft  ۲۵۰ = ۱۰ × ۲۵ = A

با توجه به این که طول ساختمان ft 40 می باشد لذا سرعت هوا را fpm 150 در نظر می گیریم. بنابر این دبی مورد نیاز جهت تهویه این آزمایشگاه برابر است با :

CFM 37500 = ۱۵۰ × ۲۵۰ = V × A = Q

توجه شود در صورتی که جهت محاسبه دبی هوای تازه در این مثال از روش های ۱ یا ۲ استفاده شود مقدار دبی هوای کمتری به دست می آید. که به طور قابل ملاحظه ای کمتر از مقداری است که با استفاده از روش شماره ۴ به دست آوردیم لذا جهت تهویه مکان هایی که حجم بالایی از هوا می بایست تهویه یا تخلیه گردد استفاده از این روش ضروری است. برای مثال با استفاده از روش ۲ داریم :

CFM 5000 = 5 × ۴۰ × ۲۵ = Q

نگارش: دکتر پویا صانعی پور

linkedin

مطالب مرتبط:

روش های محاسبه CFM

محاسبه کانال و فشار استاتیک

عملکرد سیستم تهویه

روابط عملکرد فن ها

آشنایی با فن های سانتریفیوژ

آشنایی با فن های محوری یا آکسیال

نمونه هواکش های صنعتی