تهویه پارکینگ

سیستم تخلیه هوای پارکینگ به کمک جت فن

عملکرد سیستم

در پارکینگ های بسته یا نیمه باز امکان تخلیه هوا بصورت طبیعی  وجود ندارد و می بایست عملیات تزریق هوای تازه ، خروج هوای آلوده و ایجاد جریان مابین این دو نقطه بصورت مکانیکی انجام شود . در ایران روش  مرسوم جهت این امر استفاده از کانال  جهت انتقال هوای تازه و همچنین برای خروج هوای آلوده می باشد که طبعاً دارای محدودیت هائی نیز هست . مثلاً در صورت افزایش فاصله کانال ها یا منابع تغذیه با کانالهای تخلیه عملکرد سیستم شدیداً تحت تاثیر قرار خواهد گرفت و یا در بسیاری  از پارکینگ ها از رمپ مشترک بجای منبع تغذیه هوای تازه استفاده می شود که این امر در پارکینگ های  چند طبقه زیرزمینی درست به نظر نمی رسد زیرا آنچه که به طبقات پایین به عنوان هوای تازه وارد می شود در واقع هوای آلوده طبقات فوقانی است .

سیستم کانال کشی در پارکینگ ها  همیشه بعنوان سیستمی جاگیر و به عقیده بسیاری نازیبا مطرح بوده است حتی در بسیاری از پارکینگ ها به دلیل حجم زیاد کانالهای تخلیه ، طراح ناچار به افزایش ارتفاع سقف پارکینگ برای ایجاد فضای قرارگرفتن کانال ها شده است .

در سیستم تخلیه هوای پارکینگ به کمک جت فن ، کانالهای افقی کاملاً حذف شده و جت فن ها جایگزین آنها خواهند شد . این جت فن ها  در ابعاد کوچک و با صدای کم با عملکرد هماهنگ خود می توانند باعث ایجاد جریان هوا در فضای پارکینگ شده و وظیفه انتقال هوا از منبع تغذیه به منبع تخلیه را به نحو احسن به انجام برسانند .

معمولاً در پارکینگ های نیمه باز (مانند پارکینگ های طبقاتی  بالای سطح زمین که دارای مجاری عبور هوای بزرگ بر روی جداره خارجی خود می باشند ولی جریان هوا به علت وسعت زیاد سطح پارکینگ به خوبی برقرار نمی شود) پیش بینی منابعی جهت تغذیه یا تخلیه هوا مورد نیاز نیست و تنها به نصب جت فن ها در محیط پارکینگ می توان به جریان دلخواه دست یافت ولی در پارکینگ های بسته (مانند پارکینگ های طبقاتی زیرزمینی) حتماً می بایست منابعی مناسب جهت تغذیه هوای تازه و تخلیه هوای آلوده در نظر گرفت . در اکثر چنین پارکینگ هایی شفت ها به اندازه معین جهت دمش و مکش مکانیکی هوای پارکینگ در نظر گرفته می شوند که بصورت شماتیک در دیاگرام بعد نمایش داده شده اند.

carpark

مزایای سیستم تخلیه هوای پارکینگ به کمک جت فن نسبت به سیستم رایج

۱- حذف کامل کانال در فضای پارکینگ :

به کمک این روش دیگر نیازی به نصب کانالهای حجیم و جاگیر در پارکینگ نمی باشد این امر دارای محاسن مختلفی است که ذیلاً بدان اشاره می شود :

–         در پارکینگ های بزرگ به علت نصب کانالهای تخلیه هوا در زیر تیرهای افقی همیشه در محاسبه ارتفاع سقف عددی (حداقل نیم متر) به ارتفاع نصب کانال اختصاص می یابد. با توجه به نصب جت فن در فضای ما بین تیرها و امکان هم ارتفاع شدن کف جت فن با پائین تیر افقی می توان هنگام استفاده از جت فن مقدار قابل توجهی از ارتفاع سقف را کاهش داد .

جت فن پارکینگ

جت فن پارکینگ

–         وزن تحمیل شده از طرف سیستم تخلیه هوای پارکینگ به ساختمان هنگام استفاده از جت فن به کمتر از صد کیلوگرم در هر چهار صدمترمربع کاهش خواهش یافت.

–         سطح بالای کانالها به عنوان محل مناسبی جهت جمع شدن گرد و خاک یا حیواناتی چون عنکبوت و … حذف می شوند .

۲ – صرفه جوئی در هزینه، انرژی و فضا :

–         هزینه تهیه، نصب و راه اندازی جت فن نسبت به کانال کشی در یک سیستم با توانمندیهای مشابه در کشورهای اروپایی تا ۳۰% ارزانتر میباشد.

–         در زمینه صرفه جوئی در مصرف انرژی سیستم جت فن تا ۶۰% نسبت به سیستم مرسوم کانال کشی صرفه جوئی خواهد کرد.

–         کانالهای حجیم و جاگیر از محیط پارکینگ حذف شده و جای آن را جت فن های کوچک خواهد گرفت. (در یک پارکینگ با ارتفاع سقف متعارف و بدون موانعی چون دیوارهای برشی و … جهت حدوداً هر چهارصد مترمربع از زیر بنا یک جت فن با ابعاد تقریبی L´W´h = 1.3*0.9*0.25 متر در نظر گرفته خواهد شد.)

–         قابل توجه است که هر چه سطح زیربنای پارکینگ بزرگتر باشد مزیتهای ذکر شده در این بخش مشهودتر خواهد شد .

۳- کنترل هوشمند :

این سیستم توسط یک بخش کامپیوتری هدایت می شود و تک تک فن ها ، جت فن ها ، دمپرهای موتوری و … توسط این بخش مونیتور و کنترل می گردد. این بخش می تواند به سیستم مدیریت جامع ساختمان (BMS)، سازمان آتش نشانی یا هر نقطه که مدنظر کارفرمای محترم باشد متصل شود.

 ۴- کنترل دود :

یکی از مزایای خاص این سیستم علاوه بر تخلیه روزانه دود، کنترل دود در زمان آتش سوزی می باشد که این قابلیت در سیستمهای رایج چون کانال کشی موجود نیست. در این روش فضای پارکینگ به زونهای فرضی تقسیم شده و تضمین می شود در صورت بروز آتش سوزی سیستم بکمک فن ها  و جت فن های برگشت پذیر (REVERSIBLE) اجازه خروج دود از زون حادثه دیده را نداده و از مجاری از پیش تعیین شده دود را به خارج هدایت کند.

سیستم کنترل دود علاوه بر جلوگیری از آلوده شدن سایر فضاهائی که درگیر آتش سوزی
نمی باشند(که خود باعث تسهیل در فرار مردم و دسترسی آسان آتش نشان به محل آتش یا یافتن مصدومان است) بکمک چرخش دود باعث خنک شدن نسبی فضای درگیر آتش سوزی و در نتیجه کاهش صدمات آتش به سازه ساختمان خواهد شد.

۵- نصب و راه اندازی سریع ، آسان و مطابق با هر نوع معماری :

نصب جت فن ها سریع و آسان بوده و امکان انطباق با هر نوع سازه و معماری را دارا می باشد . حتی در صورت پیش آمدن موانع از پیش تعیین نشده در محل نصب این سیستم قابل جابجائی جهت فن ها و گزینش محل نصب جدید را دارد .

۶- صدای کم :

صدای جت فن ها  بسیار کم بوده و باعث آلودگی صوتی در محیط پارکینگ نخواهند شد. در این سیستم در صورت وجود قسمتهای صدا زا مانند فن ها ی بزرگ تخلیه هوا، میزان انتشار صوت توسط SILENCER کنترل و محدود خواهد شد.

۷- حذف گوشه های تهویه نشده :  

یکی از معایب سیستم کانال کشی احتمال زیاد پدید آمدن گوشه های تهویه نشده
(DEAD CORNER) می باشد که هوای آنها تخلیه نشده و ساکن باقی می ماند که در این صورت احتمال انباشته شدن آلودگی بسیار زیاد است ولی هنگام استفاده از جت فن به علت استفاده از پدیده دمش بجای مکش احتمال ایجاد گوشه های تهویه نشده به صفر می رسد.

۸- حذف ارتباط هوایی عمده مابین طبقات و جلوگیری از نفوذ دود از طبقه ای به طبقه دیگر:

حجم هوای عبوری از تمام رایزرهای عمودی توسط دمپرهای موتوری کنترل شده و در مواقع لزوم مانند آتش سوزی ، مجاری طبقاتی که درگیر حادثه نمی باشند توسط این دمپرها مسدود خواهند شد . در صورتی که معماری رمپها به گونه ای باشد که امکان انتقال دود از طریق رمپها وجود داشته باشد ، با نصب جت فن در محل های معین این انتقال حذف خواهد شد.

همانطور که در قبل بدان اشاره شد سیستم تخلیه هوای پارکینگ به کمک جت فن علاوه بر قابلیت تخلیه هوای محیط با توجه به مقاوم بودن ادوات در برابر حرارتهای بالا دارای عملکردهای خاص در برخورد با مقوله آتش سوزی می باشد که در ادامه بدان اشاره می شود .

عملکرد سیستم تخلیه هوای پارکینگ به کمک جت فن در زمان آتش سوزی

در ابتدا مناسب به نظر می رسد  قابلیت های این سیستم اجمالاً ذکر و توضیح داده شود :

الف- تخلیه هوای آلوده ناشی از تردد اتومبیل ها یا موارد مشابه و تامین هوای تازه جایگزین :

تمام سیستم های  تخلیه هوای پارکینگ دارای این قابلیت می باشند

 ب- عملکرد در زمان آتش سوزی  و پس از آن :

سیستم های  تخلیه هوای پارکینگ میتوانند با دو فلسفه متفاوت در زمان آتش سوزی و پس از آن عمل کنند :

۱- Smoke Clearance :

در این قابلیت ، در زمان آتش سوزی  و تشخیص شعله در محیط پارکینگ توسط حسگرها کل سیستم خاموش شده و از اختلاط  دود جمع شده در نزدیک سقف با سایر لایه های هوایی جلوگیری بعمل می آید . دمپرهای نقاط مختلف پارکینگ با توجه به سیاست دیکته شده توسط سازمان آتش نشانی باز یا بسته خواهند بود و امکان راه اندازی و استفاده از جت فن های سیستم بصورت دستی برای آتش نشان فراهم می شود تا آتش نشان بتواند در صورت نیاز با توجه به خواست خود از ادوات استفاده نماید . در این قابلیت پس از اطفاء کامل حریق توسط آتش نشان (یا در زمان اطفاء با توجه به دستورات دیکته شده توسط اداره آتش نشانی) ، سیستم تخلیه هوا شروع به کار خواهد کرد و طبق استاندارد توافق شده  با کارفرمای محترم اقدام به تخلیه دود از محیط و آماده کردن آن جهت استفاده در اسرع وقت خواهد نمود .

قابلیت Smoke Control نیازمند هیچ تجهیزات اضافی نسبت به ادوات بکار رفته جهت تخلیه هوای آلوده ناشی از تردد اتومبیل نیست  لذا در پارکینگ های ساختمان های فاقد استفاده خاص که بحث اقتصادی از اهمیت بیشتری برخوردار است پیشنهاد می شود از این قابلیت استفاده شود .

۲- Smoke Control :

در این قابلیت ، در زمان آتش سوزی  و تشخیص شعله در محیط پارکینگ توسط حسگرها ، کل سیستم به مدت ۳ الی ۵ دقیقه (با توجه به خواست سازمان آتش نشانی و کارفرمای محترم) خاموش می شود  تا دود داغ در نزدیک سقف جمع شده و مانع خروج حاضران در پارکینگ نشود . پس از این زمان تمام ادوات سیستم با حداکثر قدرت خود مشغول به کار خواهند شد . برنامه ریزی سیستم بصورتی خواهد بود که محیط پارکینگ به زون های مختلف تفکیک شود و سیستم به گونه ای عمل می کند که تنها یک زون آلوده به دود شده و سایر زون ها تمیز باقی بمانند . این قابلیت ممکن است قبل از رسیدن آتش نشان به محل حادثه کار خود را شروع کند ولی در زمان حضور آتش نشان امکان کنترل دستی آن مقدور می باشد .

با توجه به اینکه قابلیت Smoke Control  نیازمند تجهیزات اضافی نسبت به ادوات به کار رفته جهت تخلیه هوای آلوده ناشی  از تردد اتومبیل است و طبعاً از لحاظ اقتصادی بار بیشتری برای کارفرما خواهد داشت لذا استفاده از آن تنها در پارکینگ های ساختمان های خاص مانند خزانه بانک ها ، موزه ها و ساختمان های مهم سیاسی و برج های بلند پیشنهاد می شود .

 نگارش: مهندس ناصر رهبر – کارشناس ارشد شیمی، کارشناس ارشد آتش نشانی تهران

images (1)

دانلود مقاله:

سیستم تخلیه هوای پارکینگ به کمک جت فن

 

مطالب مرتبط:

 

فیلم آزمایش دود سرد تهویه پارکینگ

فیلم طراحی سیستم تهویه پارکینگ با جت فن

تهویه پارکینگ عنوانی جوان در صنعت ساختمان

سیستم تخلیه هوای پارکینگ به کمک جت فن

طراحی تهویه پارکینگ های بسته و زیر زمین

روابط عملکرد فن ها

نمونه جت فن تهویه پارکینگ